Powszechne jest zjawisko zlecania organizacji urlopu wykwalifikowanym biurom podróży. Ich klienci niejednokrotnie planują swoje wakacje z wielomiesięczny wyprzedzeniem, angażując w ten proces znaczne środki – zarówno swoje wysiłki związane z organizacją i przygotowaniem wyjazdu, jak i znaczne fundusze. Oczekują w zamian prawidłowej organizacji wyjazdu – zgodnie z zawartą umową i wcześniejszymi oczekiwaniami. Niestety, często spotykają się z rozczarowaniem związanym z nieprawidłowym wywiązaniem się biura podróży ze swojego zobowiązania. Powstaje wówczas problem zwrotu poniesionych kosztów, a także znaczne trudniejsze zagadnienie zadośćuczynienia za zmarnowany urlop.
W orzecznictwie sądowym nie ulega wątpliwości, iż okresowy odpoczynek stanowi elementarną składową higieny psychicznej i jest środkiem odnowy somatycznej, a w związku z tym czynnikiem wpływającym bezpośrednio na zdrowie człowieka. Zasadność możliwości dochodzenia zadośćuczynienia za utracony odpoczynek nie była nigdy kwestionowana, trudności nastręczał jednak brak ustawowych podstaw do jego dochodzenia, co często uniemożliwiało uzyskanie rekompensaty od nieuczciwego biura podróży. Sytuacja uległa zmianie na lepsze po publikacji uchwały Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2010 r. (sygn. akt. III CZP 79/10), w której SN wyraźnie podkreślił, iż istnieje ustawowa przesłanka umożliwiająca dochodzenie stosownego zadośćuczynienia za zmarnowany urlop - i że jest nią przepis art. 11a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 223, poz. 2268 ze zm.). Sąd wyjaśnił, iż jest to podstawa do dochodzenia rekompensaty za szkody niematerialne (zmarnowany urlop) poniesione przez podróżnego w wyniku niewykonania lub nienależytego wykonania przez organizatora umowy o podróż.
Zagadnienie to było już przedmiotem rozstrzygnięcia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który w wyroku z dnia 12 marca 2002 r. stwierdził, iż pojęciem szkody należy obejmować także uszczerbek niemajątkowy w postaci utraty przyjemności wypoczynku. Trybunał przyznał jednocześnie,że konsumentowi należne jest co do zasady prawo do odszkodowania za uszczerbek poniesiony wskutek niewywiązania się z umowy przez organizatora imprezy turystycznej. Dyrektywa nr 90/314/EWG z dnia 1990 r. o prawie zorganizowanych podróży, wakacji i wycieczek, na podstawie której wydano orzeczenie Trybunału, została wprowadzona do polskiego porządku prawnego m. in. pod postacią przepisu 11a ustawy o usługach turystycznych. Sąd Najwyższy podkreślił, iż polskie przepisy należy interpretować zgodnie z orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, co oznacza, iż powyższy przepis jest podstawą do skutecznego żądania od nielojalnych biur podróży odszkodowania za zmarnowany urlop, przez co rozumie się brak oczekiwanej satysfakcji z odbywanych wakacji.
Najczęstszymi przejawami zmarnowania urlopu przez organizatora są: skrócenie pobytu z powodu opóźnień związanych z zapewnieniem środków transportu; wprowadzające w błąd informacje o czasie trwania imprezy; zakwaterowanie w pokoju o zaniżonym w stosunku do umowy standardzie; zaniżony standard hotelu lub braki w jego wyposażeniu; brak dostępu do zapewnionych w umowie usług, a także brak należytej opieki rezydenta lub utrudniony z nim kontakt. Nie budzi wątpliwości fakt, iż w razie zmarnowanego urlopu organizator wyjazdu obowiązany jest do zwrotu części lub całości poniesionych kosztów. Organizator wyjazdu poniesie zatem odpowiedzialność majątkową, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy jest spowodowane wyłącznie działaniem lub zaniechaniem klienta, działaniem lub zaniechaniem osób trzecich nieuczestniczących w wykonywaniu usług przewidzianych w umowie, jeżeli tych działań lub zaniechań nie można było przewidzieć ani uniknąć, a także jeśli sytuacja wynikła z okoliczności związanych z siłą wyższą. Wynika to jednoznacznie z przepisów dotyczących dochodzenia szkód związanych ze stratami materialnymi, wyrażalnymi w pieniądzu. Brakuje natomiast uregulowanej procedury związanej z dochodzeniem odszkodowania za zmarnowany urlop. Nie oznacza to jednak, że biuro podróży nie jest zobowiązane do podjęcia żadnych działań. Należy przyjąć, iż w pierwszej kolejności niezadowolony turysta powinien zgłosić swoją reklamację do organizatora wycieczki. W razie nieuwzględnienia przez niego roszczeń podróżnego, pomocy szukać można u organizacji zajmujących się ochroną praw konsumentów – np. u Rzecznika Praw Konsumenta lub w Europejskim Centrum Konsumenckim. Opinie powyższych organizacji mogą okazać się bardzo pomocne m.in. w ustaleniu, czy rzeczywiście u podróżnego wystąpiła szkoda w postaci zmarnowanego urlopu oraz w ustaleniu jej wysokości. Opinie organizacji konsumenckich mogą stanowić poparcie twierdzeń klientów biur podróży wstępujących na drogę sądową. Ponadto powyższe organizacje zajmują się doraźną pomocą oraz wsparciem z dochodzeniem roszczeń u zagranicznych organizatorów wycieczek. W razie wyczerpania sądowej drogi dochodzenia swoich roszczeń, niezadowolony podróży powinien ze swoim żądaniem odszkodowania skierować się do odpowiedniego Sądu Okręgowego, wskazując jako podstawę art. 11 przywołanej ustawy o usługach turystycznych. Należy pamiętać o odpowiednim udowodnieniu swoich żądań m. in. pod postacią okazania adekwatnych zdjęć, protokołów oraz powołania świadków.
Wydaje się, iż uchwała Sądu Najwyższego wpłynie na polepszenie sytuacji pokrzywdzonych klientów biur podróży, którzy częściej otrzymywać będą od Sądów wyroki zasądzające dla nich zadośćuczynienie za zmarnowany urlop. Trzeba zwrócić uwagę, iż zasadność roszczeń oraz ich wysokość wciąż pozostaje w gestii uznania Sądu, jednakże kierunek wskazany przez Sąd Najwyższy bez wątpienia będzie istotną wskazówką interpretacyjną sprzyjającą turystom w dochodzeniu ich praw.
Radca prawny Piotr Bliźniak
LEX GEMINI Kancelaria Radcy Prawnego Żary
www.lexgemini.pl
Radca prawny prowadzący własną Kancelarię Radcy Prawnego w Żarach. Radca prawny traktuje klientów z miasta Żary priorytetowo zapewniając nawyższą jakość usług za rozsądną cenę. Prawnik w Żarach profesionalnie doradzi w kwestiach prawnych, a także zapewni kompetentne zastępstwo przed sądem lub organem państwowym czy samorzadowym. Dobry prawnik- Żary i jego mieszkańcy potrzebują fachowej pomocy prawnej pozwalającej zabezpieczyć swoje interesy. Dobry i tani prawnik w Żarach ma swoje biuro przy ul. Okrzei 9, Żary, w budynku przychodni Medyk, nieopodal firmy Rolmasz.. Obsługuje m.in. z nowoczesną formą zajmującą się aranżacja wnętrz i projektowanie wnętrz przez profesjonalnych architektów we Wrocławiu i Zielonej Górze RT Studio Projektowe.
Radca prawny Piotr Bliźniak
LEX GEMINI Kancelaria Radcy Prawnego Żary
www.lexgemini.pl
Radca prawny prowadzący własną Kancelarię Radcy Prawnego w Żarach. Radca prawny traktuje klientów z miasta Żary priorytetowo zapewniając nawyższą jakość usług za rozsądną cenę. Prawnik w Żarach profesionalnie doradzi w kwestiach prawnych, a także zapewni kompetentne zastępstwo przed sądem lub organem państwowym czy samorzadowym. Dobry prawnik- Żary i jego mieszkańcy potrzebują fachowej pomocy prawnej pozwalającej zabezpieczyć swoje interesy. Dobry i tani prawnik w Żarach ma swoje biuro przy ul. Okrzei 9, Żary, w budynku przychodni Medyk, nieopodal firmy Rolmasz.. Obsługuje m.in. z nowoczesną formą zajmującą się aranżacja wnętrz i projektowanie wnętrz przez profesjonalnych architektów we Wrocławiu i Zielonej Górze RT Studio Projektowe.
