Właścicielowi
nieruchomości nie przysługuje roszczenie o naprawienie szkody z powodu
obniżenia wartości gruntu przez stojące tam urządzenia przesyłowe.
Transformacja
ustrojowa z początków lat dziewięćdziesiątych restytuowała
prawo własności w pełnej jego postaci, przywracając właścicielom
prawo do swobodnego korzystania ze swojej własności. Szczególna
ochrona przyznana została właścicielom nieruchomości i zgodnie z
art. 140 Kodeksu cywilnego w granicach określonych przez ustawy i
zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem
innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społecznogospodarczym
przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki
i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać
rzeczą. Przyznane zostało skuteczne wobec wszystkich (erga omnes)
prawo podmiotowe do korzystania, czerpania pożytków oraz
rozporządzania nieruchomością. Przepisy prawa wskazały
przestrzenny zakres obowiązywania prawa własności, zgodnie bowiem
z art. 143 k.c. własność gruntu rozciąga się na przestrzeń nad
i pod jego powierzchnią. Oznacza to, że właściciel może
rozciągać swoje władztwo nad nieruchomością w wymiarze pionowym
tzn., że ochrona własności przysługuje również przestrzeni
powietrznej zlokalizowanej bezpośrednio nad gruntem. Ma to
szczególne znaczenie wobec ciągłego wzrostu zapotrzebowania na
elektryczność i inne media i związane z tym nowopowstające
urządzenia przesyłowe, często naruszające granice nieruchomości
właścicieli.
W
związku z prawem własności ustanowiono szereg instytucji
umożliwiających ochronę praw z nim związanych. Właściciel jest
między innymi uprawniony do żądania od osoby, która włada
faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że
osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie
do władania rzeczą. Ponadto przeciwko osobie, która narusza
własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela
faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi
roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie
naruszeń. Przepisy kodeksu cywilnego umożliwiają również
dochodzenie wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości, jeśli ten
kto narusza własność wykonując uprawnienia przysługujące
właścicielowi, zostanie o tym fakcie poinformowany lub działa w
złej wierze czyli ze świadomością naruszania praw właściciela.
Do tej pory nie budziło wątpliwości właściciel jest uprawniony
na podstawie art. 224 § 2 w zw. z art. 230 i art. 252 k.c. dochodzić
roszczenia odszkodowawczego za pogorszenie rzeczy, którego wysokość
odpowiada utracie wartości rynkowej nieruchomości w związku z
naruszeniem prawa własności.
Zgodnie
z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego
1969 r., II CR 13/69 (LEX nr 6463), jednym z roszczeń
właściciela przewidzianych w art. 224 § 2 i 225 k.c. jest
roszczenie o naprawienie szkody za pogorszenie rzeczy. Występuje ono
wtedy, gdy działania lub zaniechania posiadacza prowadzą do
obniżenia wartości użytkowej lub ekonomicznej rzeczy.
Zapatrywania
w tej kwestii zostały w dużej mierze zmodyfikowane przez służebność
przesyłu – instytucję prawną wprowadzoną do Kodeksu cywilnego w
dniu 3 sierpnia 2008. Zgodnie z tą regulacją
nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który
zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o
których mowa w art. 49 § 1 tj. linie przesyłowe dostarczające
energię, wodę itp., prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca
może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej,
zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń. W związku ze służebnością
właściciel nieruchomości żądać może odpowiedniego
wynagrodzenia.
Z
poczynionych w uchwale Sądu Najwyższego z 8 września 2011 r.,
sygn. akt III CZP 43/11 uwag można już wywieść wniosek, że
uszczerbek właściciela związany z pogorszeniem nieruchomości
tylko w następstwie zbudowania na niej i eksploatacji urządzeń
elektroenergetycznych - zgodnie z wolą ustawodawcy – jest
rekompensowany świadczeniem, jakie może on uzyskać za obciążenie
jego prawa służebnością przesyłu. Wynagrodzenie za ustanowienie
służebności (art. 3052 k.c.) powinno równoważyć
wszelki uszczerbek związany z trwałym obciążeniem nieruchomości
Powołując
się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 8 września 1988 r., III
CZP 76/88 (OSNC 1989, nr 11, poz. 182) oraz na podniesione w
literaturze głosy, szkoda w postaci zmniejszenia wartości
nieruchomości występuje wtedy, gdy tego rodzaju „obniżka” ma
charakter trwały i nieodwracalny. Zatem dla rozstrzygnięcia
przedstawionego we wstępie zagadnienia znaczenie miała odpowiedź
na pytanie, czy gdy żądanie odszkodowania dotyczy uszczerbku
powstałego w następstwie zbudowania oraz eksploatacji urządzeń
elektroenergetycznych, można przyjąć, że ma on charakter trwały
i nieodwracalny. Za negatywną odpowiedzią przemawia unormowanie
zawarte w art. 3052 § 2 k.c., który uprawnia właściciela
do wystąpienia z roszczeniem o ustanowienie służebności przesyłu
za odpowiednim wynagrodzeniem. Ze względu na wagę roszczenia
określonego w tym przepisie, zapewniającego uporządkowanie stanu
prawnego nieruchomości, uzasadniony jest wniosek, że należy dać
mu pierwszeństwo przed roszczeniem odszkodowawczym z tytułu
pogorszenia rzeczy w wyniku zbudowania i normalnej eksploatacji
urządzeń przesyłowych.
Nic
nie stoi natomiast na przeszkodzie, aby dochodzić naprawienia szkody
z powodu pogorszenia rzeczy związanego z nieprawidłowym
korzystaniem z niej (np. w wyniku wycieku z nieszczelnego ropociągu
doszło do skażenia nieruchomości albo wskutek pożaru wywołanego
awarią instalacji elektrycznej zniszczeniu uległy części składowe
gruntu: budynek, roślinność itp.). Omawiane roszczenie jest jednym
z roszczeń uzupełniających, a zatem pierwszeństwo mają
roszczenia, których realizacja prowadzi do powstania prawa
skutecznego erga omnes.
Z
tych względów właściciel nieruchomości nie może skutecznie
dochodzić od nieuprawnionego posiadacza służebności przesyłu
naprawienia szkody z powodu obniżenia wartości tej nieruchomości,
związanego z normalnym korzystaniem z nieruchomości w zakresie
odpowiadającym treści takiej służebności (art. 224 § 2 oraz 225
k.c.). Wystarczające dla ochrony jego praw będzie żądanie
ustanowienia przez sąd przymusowego prawa przesyłu, z możliwością
domagania się przyznania odpowiedniego wynagrodzenia. Zgodnie z
uchwałą Sądu Najwyższego wynagrodzenie za ustanowienie
służebności powinno równoważyć wszelki uszczerbek związany z
trwałym obciążeniem nieruchomości.
Radca prawny Piotr Bliźniak
LEX GEMINI Kancelaria Radcy Prawnego Żary
www.lexgemini.pl
Radca prawny prowadzący własną Kancelarię Radcy Prawnego w Żarach. Radca prawny traktuje klientów z miasta Żary priorytetowo zapewniając nawyższą jakość usług za rozsądną cenę. Prawnik w Żarach profesionalnie doradzi w kwestiach prawnych, a także zapewni kompetentne zastępstwo przed sądem lub organem państwowym czy samorzadowym. Dobry prawnik- Żary i jego mieszkańcy potrzebują fachowej pomocy prawnej pozwalającej zabezpieczyć swoje interesy. Dobry i tani prawnik w Żarach ma swoje biuro przy ul. Okrzei 9, Żary, w budynku przychodni Medyk, nieopodal firmy Rolmasz.. Obsługuje m.in. z nowoczesną formą zajmującą się aranżacja wnętrz i projektowanie wnętrz przez profesjonalnych architektów we Wrocławiu i Zielonej Górze RT Studio Projektowe.
Radca prawny Piotr Bliźniak
LEX GEMINI Kancelaria Radcy Prawnego Żary
www.lexgemini.pl
Radca prawny prowadzący własną Kancelarię Radcy Prawnego w Żarach. Radca prawny traktuje klientów z miasta Żary priorytetowo zapewniając nawyższą jakość usług za rozsądną cenę. Prawnik w Żarach profesionalnie doradzi w kwestiach prawnych, a także zapewni kompetentne zastępstwo przed sądem lub organem państwowym czy samorzadowym. Dobry prawnik- Żary i jego mieszkańcy potrzebują fachowej pomocy prawnej pozwalającej zabezpieczyć swoje interesy. Dobry i tani prawnik w Żarach ma swoje biuro przy ul. Okrzei 9, Żary, w budynku przychodni Medyk, nieopodal firmy Rolmasz.. Obsługuje m.in. z nowoczesną formą zajmującą się aranżacja wnętrz i projektowanie wnętrz przez profesjonalnych architektów we Wrocławiu i Zielonej Górze RT Studio Projektowe.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz