piątek, 17 kwietnia 2015

Wierzytelności przyszłe

Dopuszczalność przelewu wierzytelności przyszłych.
Możliwość obroty wierzytelnościami przyszłymi.

We współczesnych ustawodawstwach przelew wierzytelności przyszłych uznaje się co do zasady za dopuszczalny, mimo że przy formułowaniu obowiązujących w tych ustawodawstwach przepisów na względzie miano na ogół przelew wierzytelności istniejących. W Niemczech dla uzasadnienia dopuszczalności przelewu wierzytelności przyszłych odwołano się do § 185 KC niem., we Francji do art. 1130 KC franc., w Austrii do § 939 KC austr. Dopuszczalność przelewu wierzytelności przyszłych uznają też konwencje międzynarodowe. Artykuł 8 Konwencji Narodów Zjednoczonych o przelewie w handlu międzynarodowym dopuszcza przelew wierzytelności przyszłych (art. 5), artykuł 5 Konwencji UNIDROIT o faktoringu międzynarodowym uznaje skuteczność przelewu wierzytelności przyszłych w stosunku między stronami umowy faktoringu. Dopuszcza przelew wierzytelności przyszłych również art 11:102 ust. 1 Zasad Europejskiego Prawa Umów oraz art. 9.1.4. Zasad międzynarodowych umów handlowych UNIDROIT z 2005 r.
Dopuszczalność przelewu wierzytelności przyszłych podobnie jak samo pojęcie nie została uregulowana w przepisach Kodeksu cywilnego, bez wątpliwości pozostaje natomiast możliwość przelewu wierzytelności przyszłej – co stwierdzone zostało orzeczeniem SN z dnia 19 września 1997. Za przyjęciem takiego stanowiska stoi również doktryna, uzasadniając ten pogląd argumentami normatywnymi a także odwołując się do racji gospodarczych.
Możliwość obrotu wierzytelnościami przyszłymi była wprost wyrażona pod rządami Kodeksu zobowiązań w art. 295, który stanowił, że przedmiotem sprzedaży mogą być także prawa mające powstać w przyszłości.
Za dopuszczalnością przelewu wierzytelnościami przyszłymi przemawia ogólna zasada, iż instytucją przelewu objęte mogą być wszystkie zbywalne wierzytelności.1 Za przyjęciem tej tezy stoi fakt, iż przepisy Kodeksu cywilnego nie zawierają żadnych ograniczeń co do zaaplikowania omawianej zasady w stosunku do przyszłych wierzytelności.
Dopuszczalność obrotu omawianymi wierzytelnościami wywieść można z analizy poszczególnych przepisów prawnych. Zgodnie z treścią art. 306 §2 KC możliwe jest ustanowienie zastawu w celu zabezpieczenia wierzytelności przyszłej lub warunkowej. Normy z przepisów art. 323 i 324 KC dopuszczają natomiast przeniesienie wierzytelności zabezpieczonej zastawem, a zatem również i przyszłej.
Biorąc pod uwagę aspekty gospodarcze, przelew na zabezpieczenie nie odgrywałby istotnej roli w obrocie, gdyby jego przedmiotem objęte nie mogły być wierzytelności przyszłe. Dla przykładu powołać można stosunki kredytowe, gdzie często wierzytelności kredytobiorcy przysługujące mu w chwili podpisania umowy kredytowej nie stanowią dla banku udzielającego kredytu dostatecznego źródła zabezpieczenia i dla rozszerzenia kręgi wierzytelności stanowiących przedmiot zabezpieczenia atrakcyjne stają się wierzytelności przyszłe. Przelew na zabezpieczenie nie pełniłby w obrocie znaczącej roli, gdyby jego przedmiotem nie mogły zostać wierzytelności przyszłe, to jest takie, które w chwili ich przeniesienia nie istnieją, a mają dopiero powstać w przyszłości.
Jako podstawę dopuszczalności niektórzy autorzy wymieniają przepis art. 555 KC, odnoszony w literaturze i orzecznictwie do sprzedaży praw istniejących i przyszłych.2
Niemniej jednak uznanie dopuszczalności przelewu wierzytelności przyszłych nie jest równoznaczne ze stwierdzeniem, że nie istnieją w tym zakresie żadne ograniczenia. Jak słusznie podnosi SN, „w kwestii zakresu i zasad przelewu wierzytelności przyszłych miarodajne powinny być ogólne reguły dotyczące przelewu wierzytelności, a nawet szerzej - przeniesienia praw”. To w jakim stopniu dopuszcza się przelew wierzytelności przyszłych, w największej mierze zależeć będzie od stopnia szczegółowości oznaczenie wierzytelności przyszłej mającej być przedmiotem obrotu. Wynika to z założenia, że przedmiot rozporządzenia musi być oznaczony indywidualnie. W uchwale z 19.9.1997 r. SN stwierdził, że umowa przelewu wierzytelności przyszłej powinna zawierać „dane pozwalające ustalić w chwili zaistnienia określonej wierzytelności, iż to właśnie ona była objęta zawartą wcześniej umową”. W przekonaniu SN „nie powinno budzić wątpliwości, iż takimi danymi są określenie tytułu powstania wierzytelności oraz osoby dłużnika i wierzyciela”.
Stwierdzić należy, że w umowie przelewu wierzytelności przyszłej powinno oznaczyć co najmniej stosunek, z którego na powstać przenoszona wierzytelność w przyszłości oraz wskazać osobę przyszłego dłużnika. Nie jest wymagane natomiast, aby stosunek, z którego ma powstać przyszła wierzytelność istniała już w momencie zawarcia umowy przelewu.3
Rodzi się pytanie czy wszystkie rodzaje wierzytelności przyszłych mogą stanowić przedmiot przelewu. Wydaje się, że za dopuszczalny należy uznać przelew wierzytelności warunkowych, wierzytelności terminowych, oraz tych u podłoża których leży częściowo zrealizowany stan faktyczny. Tu bowiem znany jest stosunek prawny, z którego wyłonić ma się w przyszłości wierzytelność (podstawa prawna), a także osoba wspólnika. W stosunku do tych wierzytelności przyszłych, których powstanie jest w całości sprawą przyszłości powstaje problem, albowiem dotyczą one jedynie określonych sytuacji faktycznych, w których nie istnieje żadna sytuacja prawna implikująca, że w przyszłości powstanie wierzytelność. Brak zatem możliwości określenia osoby dłużnika, jak również podstawy prawnej.


Radca prawny Piotr Bliźniak
LEX GEMINI Kancelaria Radcy Prawnego Żary 
www.lexgemini.pl
1E. Łętowska, System prawa cywilnego, Zobowiązania część ogólna, Warszawa 1974, t. III, cz.1, s. 903
2H. Ciepła [w:] Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania. Tom 1, Warszawa 2009, s. 797.
3P. Grabowski, Przelew wierzytelności przyszłych, MoP 2000, nr 9, http://www.monitorprawniczy.pl/index.php?cid=20&id=1687&mod=m_artykuly

Radca prawny prowadzący własną Kancelarię Radcy Prawnego w Żarach. Radca prawny traktuje klientów z miasta Żary priorytetowo zapewniając nawyższą jakość usług za rozsądną cenę. Prawnik w Żarach profesionalnie doradzi w kwestiach prawnych, a także zapewni kompetentne zastępstwo przed sądem lub organem państwowym czy samorzadowym. Dobry prawnik- Żary i jego mieszkańcy potrzebują fachowej pomocy prawnej pozwalającej zabezpieczyć swoje interesy. Dobry i tani prawnik w Żarach ma swoje biuro przy ul. Okrzei 9, Żary, w budynku przychodni Medyk, nieopodal firmy Rolmasz.. Obsługuje m.in. z nowoczesną formą zajmującą się aranżacja wnętrz i projektowanie  wnętrz przez profesjonalnych architektów we Wrocławiu i Zielonej Górze RT Studio Projektowe.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz