Zastaw rejestrowy

Zastaw rejestrowy – praktyczne zastosowanie.

Zastaw rejestrowy jest ograniczonym prawem rzeczowym, ma na celu zabezpieczenie wierzytelności w przedmiocie rzeczy ruchomych oraz zbywalnych praw majątkowych. Nie możemy zabezpieczyć zastawem nieruchomości – służy do tego hipoteka, którą łączą zastawem pewne podobieństwa.

Istotą zastawu rejestrowego jest uprawnienie wierzyciela do zaspokojenia się z rzeczy obciążonej zastawem bez względu na to czyją stała się własnością, także z pierwszeństwem przed wierzytelnościami osobistymi właściciela rzeczy. Przedmiot zastawu może być pozostawiony w posiadaniu zastawcy, w przeciwieństwie do zastawu zwykłego regulowanego przepisami Kodeksu Cywilnego.

Przed nowelizacją z roku 2009 r. zastaw rejestrowy ustanowić mogli jedynie przedsiębiorcy, banki, instytucje kredytowe oraz Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego. Obecnie krąg osób uprawnionych do ustanowienia zastawu rejestrowego znacznie się rozszerzył. Zastawem rejestrowym można  zabezpieczać zapłatę czynszu dzierżawy czy rat leasingowych. Wolno go stosować zarówno między przedsiębiorcami, jak i w życiu prywatnym.

Oznacza to, że zastawnikiem, czyli osobą, na rzecz której ustanawiany jest zastaw rejestrowy, może być osoba fizyczna osoba prawna oraz ułomne osoby prawne np. spółki osobowe prawa handlowego. Tak samo zastawcą – czyli tym, kto pozwala ustanowić zastaw na swojej rzeczy - może być każdy. Co więcej, nie musi to być dłużnik osobisty z zabezpieczanej umowy może nim zostać osoba trzecia, która przez zawarcie umowy zastawniczej staje się dłużnikiem rzeczowym.

Zastawiane mogą być rzeczy ruchome i – co do zasady – zbywalne prawa majątkowe. Do tych ostatnich należą m.in. wierzytelności, a także prawa na dobrach niematerialnych, takich jak prawo ochronne na znak towarowy albo prawa wynikające z papierów wartościowych. Zastawem można zabezpieczyć wyłącznie wierzytelności pieniężne, w dowolnej walucie. Nie da się więc w ten sposób zagwarantować sobie np. wydania rzeczy.

W celu ustanowienia zastawu rejestrowego konieczne jest spełnienie dwóch przesłanek: podpisania umowy zastawniczej, co do której istnieje wymóg sporządzenia jej na piśmie, oraz wpisu do rejestru zastawów.

Najbardziej znamienną cechą zastawu rejestrowego jest brak konieczności wydania rzeczy przez zastawcę. Rzecz będąca przedmiotem zastawu pozostaje w posiadaniu dłużnika, co pozwala mu na jej korzystanie i pobieranie pożytków, bez nadmiernego i często uniemożliwiającego spłatę zobowiązania obciążenia wynikającego z pozbawienia posiadania rzeczy. Wydanie rzeczy zastępuje wpis do rejestru zastawów prowadzony przez wyznaczone do tego sądy rejonowe. Do jego skutecznego złożenia potrzebny jest wniosek zastawnika lub zastawcy składany na urzędowym formularzu RZ-1.

Do wniosku dołącza się umowę zastawniczą, której ustawowymi wymogami co do treści są:

·         wskazanie daty zawarcia

·         wskazanie imienia, nazwiska lub nazwy oraz miejsce zamieszkania lub siedzibę i adres zastawnika, zastawcy oraz dłużnika w wypadku gdy nie jest on zastawcą.

·         określenie przedmiotu zastawu

·         oraz określenie wierzytelności zabezpieczonej zastawem, przez wskazanie jej wysokości oraz stosunku prawnego z którego wynika.

Załącznikiem do wniosku może być również umowa, z której wynika nabycie przedmiotu zastawu wraz z zastawem rejestrowym. Dzieje się tak np. wtedy, kiedy ktoś kupił obciążoną zastawem rzecz. Wolno również dołączyć umowę dotyczącą nabycia udziału we współwłasności przedmiotu zastawu. Można także dołączyć do wniosku o wpis do rejestru zastawów dowód nabycia wierzytelności zabezpieczonej zastawem rejestrowym lub jej części.

Zaletą zastawu jest też jego skuteczność wobec wszystkich. Pozwala on bowiem zastawnikowi zaspokoić się z przedmiotu zastawu bez względu na to, czyją stał się własnością, w dodatku z pierwszeństwem przed innymi wierzycielami zastawcy, co następuje w drodze sądowego postępowania egzekucyjnego. Umowa zastawnicza może regulować inny sposób zaspokojenia się zastawnika w postaci:

·         zaspokojenia zastawnika przez przejęcie przez niego na własność przedmiotu zastawu rejestrowego,

·         zaspokojenia zastawnika przez sprzedaż przedmiotu zastawu rejestrowego w drodze przetargu publicznego, który przeprowadzi notariusz lub komornik,

·         oraz, jeżeli zastaw rejestrowy ustanowiono na zbiorze rzeczy lub praw, stanowiących całość gospodarczą, a umowa zastawnicza dopuszcza zaspokojenie zastawnika z dochodów przedsiębiorstwa zastawcy, przejęcie przedsiębiorstwa w zarząd.

Opłatę za wpisy można wnieść w znaczkach opłaty sądowej w kasie. Wolno też przelać stosowną kwotę na rachunek bankowy sądu. 200 zł kosztuje wpisanie zastawu rejestrowego do rejestru zastawów, 100 zł płaci się za zmianę wpisu, a 50 zł za wykreślenie zastawu.

Podsumowując każda osoba może zagwarantować sobie spłatę udzielonej komuś pożyczki, czy innego prawa, które mu przysługuje i może być przedmiotem zastawu. Zastaw rejestrowy jest gwarancją realizacji przysługującego nam prawa, realizowaną przy pomocy sądu. Wobec możliwości pozostawienia zastawionej rzeczy w posiadaniu dłużnika nie stanowi dla niego uszczerbku i zachęca wręcz do wyboru takiego sposobu zabezpieczania swoich wierzytelności.

Radca prawny Piotr Bliźniak
LEX GEMINI Kancelaria Radcy Prawnego Żary 
www.lexgemini.pl 

Radca prawny prowadzący własną Kancelarię Radcy Prawnego w Żarach. Radca prawny traktuje klientów z miasta Żary priorytetowo zapewniając nawyższą jakość usług za rozsądną cenę. Prawnik w Żarach profesionalnie doradzi w kwestiach prawnych, a także zapewni kompetentne zastępstwo przed sądem lub organem państwowym czy samorzadowym. Dobry prawnik- Żary i jego mieszkańcy potrzebują fachowej pomocy prawnej pozwalającej zabezpieczyć swoje interesy. Dobry i tani prawnik w Żarach ma swoje biuro przy ul. Okrzei 9, Żary, w budynku przychodni Medyk, nieopodal firmy Rolmasz.. Obsługuje m.in. z nowoczesną formą zajmującą się aranżacja wnętrz i projektowanie  wnętrz przez profesjonalnych architektów we Wrocławiu i Zielonej Górze RT Studio Projektowe.